Maak je kop leeg...

In Zen gaat het volgende verhaal. Ik zet het hier maar even neer met mijn eigen woorden.

Op een bepaald moment gaat een heel erg ontwikkeld man uit het Westen op zoek naar een groot zenmeester in het Oosten. De man uit het Westen heeft van alles gestudeerd en wil zijn kennis nu wel eens gaan vervolledigen bij die zenmeester. Hij wil, vast overtuigd als hij is, de Waarheid kennen.

Wanneer hij bij de Meester aankomt, nodigt die hem uit te gaan zitten en vraagt of hij thee wil. De man is echter zo gehaast om de Waarheid te leren kennen dat hij meteen van start gaat en de Meester met vragen bestookt.
Deze giet rustig en onverstoord thee in het kopje van de man uit het Westen. Hij antwoordt niet eens op de vele vragen die de geleerde man uit het Westen hem stelt. Hij blijft gewoon thee schenken in het kopje tot de man verbaasd opmerkt dat het kopje stilaan overloopt.
Hij houdt abrupt op met vragen stellen en kijkt met open mond van de Meester naar het overlopende kopje.
‘Wat doe je nu!’, roept hij, ‘het kopje loopt over, zie je dat dan niet?’

De Zenmeester lacht vriendelijk naar de man en zegt op zijn beurt: ‘Dat is precies wat er met jou aan de hand is. Jouw kop zit zo vol met allerlei wijsheden dat er geen plaats meer over is. Er is geen ruimte meer over voor de Waarheid. Leeg je kop. Ontdoe je van al die kennis en dan zal de Waarheid zich als vanzelf tonen.’

Dat is ook wat ons in Advaita Vedanta verteld wordt. Geef al je oordelen en meningen op, vergeet alles wat je is verteld en wat je is geleerd. Ontdoe je van elke boosheid, woede, frustratie, Zet je op je hoofd en maak de vuilnisbak leeg. Gooi maar meteen alles weg. Je slechte humeur, je lichtgeraaktheid, je goede inborst, je verdriet maar ook je vreugde. Ontdoe je van je hele ego.

De meesten onder ons zullen dit echter een verschrikkelijk vooruitzicht vinden. Wat blijft er dan immers van hen over? Wat blijft er van mij over wanneer ik mij van alles heb ontdaan? Dan ben ik niets meer!

Precies. En wanneer je Bevrijding zoekt, is dat precies wat bent: niets. Wanneer het de bedoeling is om iets te krijgen, dan ben je aan het verkeerde adres. Het is geen kwestie van Bevrijding te krijgen, je zit boordevol met allerlei rotzooi. Ontdoe je van die ballast en ontdek dan vanzelf wat je al bent: Vrijheid. Als je niets meer overhoudt, ben je in niemandsland. Dan ben je nergens meer.

Dan ben je wat je bent: absoluut, moeiteloos en zuiver Gewaarzijn.

En we gaan op zoek...

Op een gegeven moment kan het gebeuren dat je begint te zoeken naar de zin van het leven. Naar de zin van dit alles wat je overkomt. Je begint je vragen te stellen naar het waarom. Waarom kun je bijvoorbeeld niet altijd gelukkig zijn. Waarom blijven de dingen niet zoals ze zijn maar moet er steeds weer roet in het eten worden gestrooid?

Of het kan ook gebeuren dat je niet zoekt. Uiteindelijk heb je dat niet zelf in de hand. Het gebeurt, of het gebeurt niet. Simpel.

Wanneer het niet gebeurt dan zijn we snel uitgepraat. Maar wanneer het om een of andere duistere reden toch mocht gebeuren dat er vragen komen, dan gaan we op zoek.
Het heeft niet veel zin om telkens opnieuw alle obstakels die je in je leven tegen komt uit de weg te gaan ruimen. Waarom niet? Wel, je zult zelf al wel ondervonden hebben dat je op die manier bezig blijft.
Het is dus veel logischer en directer om maar meteen de wortel te gaan opzoeken. De bron van al die ellende, die moeten we zien te vinden. Wat is de bron van alle pijn, alle verdriet, alle frustratie in je leven? Jij! Zo eenvoudig is het. Jij bent de centrale spil waarrond alles draait. Jij bent er altijd bij. Als jij pijn hebt, ben jij er bij. Ben je om een of andere reden teleurgesteld? Jij bent er bij. Dat is natuurlijk ook het geval wanneer je vrolijk bent, reden tot tevredenheid hebt of wel een gat in de lucht kunt springen van plezier. Wie is er steeds bij?
Inderdaad.

De gemeenschappelijke noemer van alles wat er in en rondom jou gebeurt is die ‘ik’ of het ‘ego’ zoals het ook wel eens wordt genoemd. Maar aan dat laatste kleeft inmiddels een psychologisch geurtje en daarom hou ik het liever gewoon bij het ‘ik’.
Daar moeten we dus naar op zoek! Dat is onze wortel, daar moeten we aan gaan werken. Maar loop niet te snel van stapel. Doe het liever rustig en vooral wees eerlijk, oprecht, geloof niet zomaar om het even wat in je opkomt. Ontdoe je om te beginnen van alle vooroordelen en geloof. Het geloof in een afzonderlijk bestaand ‘ik’ is er zo eentje bijvoorbeeld.
Daarom is ernstig zelfonderzoek primair. Niet in de zin van: ben ik wel goed genoeg, schiet ik niet te kort, doe ik elke dag wel mijn plicht enz… Neen, als je dat soort zelfonderzoek wilt doen, koop dan een zelfhulpboek. Die verkopen als zoete broodjes. Als het de bedoeling is aan jezelf te gaan werken, jezelf te analyseren, kun je rustig bezig blijven tot sint-juttemis. Dat is niet waar we hier aan doen. Het ging om de wortel, weet je nog?

Keer jezelf binnenste buiten, ga naar binnen, onderzoek je lichaam, je mind (je denken), je gevoelens, je emoties…Onderzoek het allemaal grondig, wring het uit, puur en zuiver het allemaal grondig tot je dat vindt waar je naar op zoek moet: het ‘ik’.

En wanneer je het ‘ik’ dan uiteindelijk gevonden hebt; toon het mij!